Pomimo powoływania się na korzyści ekologiczne i ekonomiczne, eksperci ds. bezpieczeństwa narodowego zwracają uwagę na poważne zagrożenia związane z gwałtownym wzrostem liczby instalacji OZE. Zakłócenia w działaniu radarów wojskowych, cyberataki na infrastrukturę krytyczną oraz ograniczenia w prowadzeniu operacji wojskowych na morzu i lądzie to tylko niektóre z problemów, które mogą osłabić zdolności obronne NATO.

Jak farmy wiatrowe i fotowoltaika wpływają na bezpieczeństwo militarne Sojuszu Północnoatlantyckiego i jakie działania podejmowane są w celu minimalizacji ryzyka?

1. Zakłócenia w funkcjonowaniu systemów radarowych i obrony powietrznej

Jak turbiny wiatrowe zakłócają systemy radarowe?

Jednym z kluczowych problemów związanych z farmami wiatrowymi jest ich negatywny wpływ na systemy radarowe wykorzystywane przez NATO do wykrywania wrogich samolotów, rakiet i dronów.

Turbiny wiatrowe – ze względu na swoją wysokość (często ponad 200 metrów), ruchome łopaty oraz metalową konstrukcję – odbijają fale radarowe, generując fałszywe sygnały i utrudniając identyfikację realnych zagrożeń. W efekcie systemy obrony powietrznej mogą mieć trudności z wykryciem nisko lecących obiektów, np. pocisków manewrujących lub dronów bojowych.

Przykłady zakłóceń w krajach NATO

➤ Niemcy: W 2023 roku niemieckie siły powietrzne zgłosiły, że farmy wiatrowe rozmieszczone w północnej części kraju wpływają na pracę radarów wczesnego ostrzegania, zmniejszając skuteczność systemów wykrywania samolotów i pocisków.

➤ Wielka Brytania: Brytyjskie Ministerstwo Obrony oficjalnie zablokowało budowę farmy wiatrowej w pobliżu bazy RAF Fylingdales, która odpowiada za wczesne wykrywanie zagrożeń balistycznych. Powód? Turbiny powodowały zbyt duże zakłócenia w sygnałach radarowych.

➤ Szwecja: W 2024 roku rząd Szwecji odmówił zgody na budowę 13 morskich farm wiatrowych na Bałtyku, powołując się na ryzyko zakłóceń radarów marynarki wojennej i lotnictwa. Minister obrony Szwecji Pål Jonson stwierdził, że:

"Farmy wiatrowe są tak potężne, że zakłócałyby czujniki kluczowe dla naszego systemu obrony przed wrogimi pociskami."

Skutki dla NATO

  • Opóźnione wykrywanie zagrożeń powietrznych – atak rakietowy może zostać zauważony zbyt późno, by skutecznie zareagować.

  • Luki w systemach obrony powietrznej – fałszywe sygnały radarowe mogą uniemożliwić skuteczne przechwytywanie wrogich samolotów i dronów.

  • Konflikty między przemysłem energetycznym a obronnością – inwestorzy naciskają na rozbudowę farm wiatrowych, podczas gdy wojsko stara się ograniczyć ich wpływ na bezpieczeństwo.

2. Ataki cybernetyczne i zagrożenia hybrydowe

Farmy wiatrowe i fotowoltaiczne jako cele ataków hakerskich

Nowoczesne farmy wiatrowe i systemy fotowoltaiczne są w pełni zautomatyzowane i zależne od cyfrowych systemów sterowania. To oznacza, że mogą stać się celem cyberataków przeprowadzanych przez wrogie państwa lub grupy hakerskie działające na ich zlecenie.

Ekspert ds. cyberbezpieczeństwa dr James Lewis z Center for Strategic and International Studies ostrzega, że:

"Nowoczesne farmy wiatrowe są mocno uzależnione od systemów IT. Hakowanie ich oprogramowania może spowodować blackouty i zakłócić funkcjonowanie baz wojskowych NATO."

Przykłady cyberataków na infrastrukturę energetyczną

  • Atak Rosji na Ukrainę (2015, 2016, 2022) – rosyjscy hakerzy przejęli kontrolę nad systemami energetycznymi Ukrainy, odcinając dostawy prądu dla milionów ludzi.

  • Atak na farmę wiatrową w Niemczech (2022) – cyberatak na system zarządzania farmą wiatrową doprowadził do jej czasowego wyłączenia.

Jakie mogą być skutki ataku na infrastrukturę OZE NATO?

  • Przerwy w dostawach energii dla baz wojskowych i systemów obronnych.

  • Utrata kontroli nad infrastrukturą krytyczną (wrogie państwo mogłoby zdalnie wyłączyć farmy wiatrowe).

  • Zwiększona podatność na działania wojny hybrydowej.

3. Farmy wiatrowe na morzu a operacje marynarki wojennej

Problem dla okrętów NATO

Morskie farmy wiatrowe, szczególnie na Morzu Bałtyckim i Morzu Północnym, mogą stanowić przeszkodę dla operacji marynarki wojennej.

Admirał Rob Bauer, przewodniczący Komitetu Wojskowego NATO, zauważa:

"Rozmieszczenie farm wiatrowych w pobliżu kluczowych szlaków żeglugowych może ograniczać swobodę operacyjną flot NATO, co jest poważnym problemem w kontekście potencjalnych konfliktów."

Konsekwencje dla NATO

  • Ograniczenie manewrowości okrętów wojennych.

  • Utrudnienia w prowadzeniu operacji podwodnych.

  • Możliwość ukrycia podwodnych dronów lub okrętów podwodnych przeciwnika między turbinami.

Podsumowując, choć rozwój farm wiatrowych i instalacji fotowoltaicznych może wydawać się kluczowy dla przyszłości energetycznej, konieczne jest uwzględnienie i zarządzanie ich potencjalnym wpływem na zdolności obronne państw członkowskich NATO.

Jerzy Mróz