– Chciałam zastrzec, że to, co tutaj powiemy, nie będzie miało na celu zniechęcać wyborców do pójścia do urn, tylko wręcz przeciwnie – przestrzec przed trikami, które będą stosowane przez złych ludzi – powiedziała Gargas.
Jednym z najbardziej niepokojących sygnałów jest informacja o możliwości podawania wyborcom długopisów ze znikającym tuszem, tzw. znikopisów. Choć brzmi to jak tania sensacja, podobne sytuacje były już odnotowywane w przeszłości w wyborach lokalnych w kilku europejskich krajach. Tego typu pisaki zostawiają ślad, który po kilkunastu minutach znika, co może skutkować tym, że głos oddany przez obywatela nie zostanie odczytany podczas liczenia głosów.
Karty do głosowania
Gargas wskazuje także na inny, mało znany fakt: karty do głosowania trafiają do obwodowych komisji wyborczych nawet dwa dni przed wyborami, a ich ostemplowanie leży w gestii członków komisji wyborczych. Jeśli pieczątka zostanie przystawiona nieprawidłowo – np. poza granicami przeznaczonego miejsca – taka karta może zostać uznana za nieważną.
Nieprawidłowości przy stemplowaniu kart były podnoszone już w poprzednich wyborach, m.in. przez Fundację Odpowiedzialna Polityka, która monitoruje procesy wyborcze.
Możliwe inne oszustwa – na co uważać?
🔹 Brak pieczątki obwodowej komisji na karcie do głosowania – taka karta może być automatycznie unieważniona. Zawsze należy upewnić się, że karta ma pieczęć i nie wygląda podejrzanie.
🔹 Podmiana kart lub dublowanie głosów w urnie – według byłych członków komisji do takich przypadków może dojść zwłaszcza przy słabej frekwencji i niewystarczającej liczbie mężów zaufania.
🔹 Błędne liczenie głosów w komisjach – wskazywano już w poprzednich wyborach, że w niektórych miejscach głosy były przypisywane błędnie na korzyść konkretnego kandydata. Czasem wynikało to z pośpiechu, a czasem – jak twierdzą niektórzy obserwatorzy – z premedytacji.
🔹 Podwojone głosy korespondencyjne – problem zgłaszany m.in. przez wyborców z zagranicy. Niekiedy przesyłki z głosami znikają bez śladu lub są dostarczane zbyt późno.
Apel o czujność
Eksperci wskazują, że kluczowe znaczenie dla uczciwości wyborów mają mieszane z różnych komitetów składy komisji wyborczych, liczba mężów zaufania i obserwatorów społecznych. Wciąż zbyt mało obywateli zgłasza się do tej roli – szczególnie w małych miejscowościach, gdzie ryzyko manipulacji jest większe.
Wybory prezydenckie 2025 zapowiadają się jako jedne z najbardziej emocjonujących od lat. W tej sytuacji – zdaniem Gargas i innych komentatorów – czujność wyborców może być jedyną realną gwarancją uczciwego przebiegu głosowania.
